Dystymia — czym jest i jak ją leczyć?

Od dłuższego czasu odczuwasz niepokój, a codzienne czynności przestały wywoływać w Tobie jakiekolwiek pozytywne emocje? Zanim ślepo stwierdzisz, że masz depresję, dowiedz się więcej o dystymii. Dystymia jest rodzajem zaburzenia nastroju i to z nią boryka się najwięcej nastolatków, a nawet osób dorosłych. Spokojnie — z racji tego, że dystymia jest obecnie dość powszechnym zjawiskiem, istnieje wiele metod jej diagnozowania oraz leczenia. Na wczesnym etapie zaburzenia pozbycie się ciągłego przygnębienia może zająć tylko dwa tygodnie. Zwlekanie wydłuża proces leczenia nawet do kilku lub kilkunastu miesięcy.

Czym jest dystymia?

U kogo może pojawić się dystymia?

Dystymia najczęściej pojawia się u młodych osób przed 18 rokiem życia. W dużym stopniu borykają się z nią również osoby w wieku 20-30 lat. Ze względu na przyczyny występowania dystymii nie ma jednak reguły i mogą na nią cierpieć także seniorzy.

Jak zdiagnozować dystymię?

Dystymia diagnozowana jest przez psychiatrę, choć jej objawy może zaobserwować również psycholog. Aby można było ją stwierdzić, muszą pojawić się minimum trzy objawy charakterystyczne dla dystymii, z czego u dzieci powinny utrzymywać się one przez minimum rok, a u osób dorosłych przez minimum dwa lata.

Jakie są objawy dystymii?

Najbardziej charakterystyczne objawy dystymii wymienione zostały w kryteriach diagnostycznych Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. Do nich zaliczyć można między innymi:

• bezsenność,
• wycofanie społeczne,
• niskie poczucie własnej wartości,
• problemy z koncentracją,
• skłonności do płaczu,
• brak odczuwania przyjemności z czynności, które wcześniej sprawiały radość,
• pesymistyczne podejście do przyszłości,
• zmniejszona aktywność i energia do życia.

Zdarza się, że osoby borykające się z dystymią miewają myśli samobójcze. Oznacza to, że granica między dystymią a depresją jest bardzo cienka. Zaburzenia te nie są jednak tożsame.

Czym różni się dystymia od depresji?

Dystymia niekiedy porównywana jest do depresji, lecz jest od niej znacznie łagodniejsza. Osoby z depresją bardzo często nie są w stanie funkcjonować w codziennym życiu, co oznacza, że mają problemy z prostymi czynnościami jak gotowanie, sprzątanie, pranie, pracowanie czy nawet rozwijanie swoich zainteresowań. W przypadku dystymii osoba może wykonywać wszystkie z tych czynności, jednak nie sprawiają one przyjemności, a niekiedy budzą negatywne emocje. Depresję rozpoznaje się już po dwóch tygodniach od pojawienia się jej pierwszych objawów, co tylko potwierdza skalę nasilenia. To, w czym oba te zaburzenia zostają podobne, to objawy, przyczyny występowania oraz sposoby leczenia.

Przyczyny pojawienia się dystymii

Dystymia jest zaburzeniem natury psychicznej, a wszystko, co związane z ludzkim umysłem, nie zostało jeszcze w pełni wyjaśnione. Na podstawie obserwacji przyjęło się, że przyczyna pojawienia się dystymii, podobnie jak depresji, zależy od konkretnego człowieka. Najczęściej jednak powodem były:

• czynniki genetyczne — jeśli zaburzenia nastroju występowały u członków najbliższej rodziny (rodzice, dziadkowie), istnieje prawdopodobieństwo, że dystymia wywołana została przez czynnik genetyczny;
• zaburzenia pracy mózgu — u osób z dystymią często występuje zaburzenie neuroprzekaźników, serotoniny i noradrenaliny. Ich niskie stężenie może wywoływać zaburzenie nastroju;
• zaburzenia pracy układu hormonalnego — osoby z chorobą współistniejącą, najczęściej związaną z tarczycą, przysadką, nadnerczami, narażone są na dystymię;
• cechy osobowości — osoby, które od urodzenia miewały problem z niską samooceną, pesymizmem, miały wobec siebie zbyt wysokie oczekiwania lub były skrajnie nieśmiałe, są bardziej narażone na dystymię;
• czynniki zewnętrzne — najczęściej mowa tu o wydarzeniach w życiu osoby z dystymią, które wywarły na niej ogromną presję, spowodowały niepokój lub stres. To najczęściej traumatyczne przeżycia związane ze śmiercią bliskiej osoby, wypadkiem, zdradą, zwolnieniem z pracy itp.

Metody leczenia dystymii

Leczenie metodą psychoterapii

Najczęściej wybieraną i najskuteczniejszą formą leczenia dystymii jest psychoterapia, a konkretniej terapia poznawczo-behawioralna. W czasie jej trwania psycholog rozpoznaje źródło napływania błędnych informacji oraz zastępuje je nowymi, pożądanymi. Dzięki terapii osoba poznaje sama siebie, swoje możliwości i oducza się tych zachowań, które automatycznie przyswoiła np. w momencie traumatycznego przeżycia.

Leczenie farmakologiczne

Stanowi uzupełnienie psychoterapii. Odpowiednie leki dobiera lekarz psychiatra w oparciu o choroby współistniejące oraz obecny poziom rozwoju dystymii. Z reguły leki mają na celu wyrównanie poziomu serotoniny i noradrenaliny. W niektórych przypadkach stosowane są również substancje przeciwdepresyjne (np. doksepina, amitryptylina, klomipramina, imipramina). Samo stosowanie farmakologii, bez stałego kontaktu ze specjalistą, może nie przynieść oczekiwanych rezultatów.

Leczenie domowymi sposobami

Dystymia, jako zaburzenie, nie jest możliwa do wyleczenia domowymi sposobami. Jednakże konkretne działania mogą wpłynąć na poprawę nastroju, a tym samym znacznie przyspieszyć kurację — nawet do kilku tygodni. Należą do nich:

• zbilansowana dieta — bogata w kwasy omega-3, tryptofan, witaminy z grupy B, kwas foliowy, magnez, cynk oraz selen. To substancje korzystnie wpływające na funkcjonowanie układu nerwowego;
• aktywność fizyczna — podczas aktywności wydzielane są endorfiny oraz wytwarzana jest serotonina, dopamina i noradrenalina, które regulują emocje, a także poprawiają nastrój;
• zdrowy sen — występujące przy dystymii zaburzenia snu warto regulować odpowiednim harmonogramem. Zalecane jest chodzenie spać i wstawanie o tych samych godzinach każdego dnia. Drzemki powinny zostać wykluczone. Warto też zwrócić uwagę, czy sypialnia jest odpowiednio zaciemniona oraz wyciszona;
• ograniczenie alkoholu — alkohol przyczynia się do większych problemów z zasypianiem. Ponadto wypłukuje cenne substancje niezbędne w walce z dystymią oraz jest niebezpieczny podczas stosowania leków antydepresyjnych. Złudna poprawa nastroju jest chwilowa i powoduje dłuższe uczucie przygnębienia;
• medytacja — pozwala wyciszyć organizm i go zrelaksować, a tym samym pozbyć się części negatywnych emocji. Technikę medytacji można dobrać do własnych potrzeb.

Pamiętaj, że jeśli miewasz problemy z nastrojem, wiele rzeczy Cię denerwuje, a Twoja chęć do życia maleje z każdym dniem — nie jesteś sam. Zaburzenia takie jak dystymia, są współcześnie bardzo popularne tak u młodych, jak i starszych osób. Nie bój się sobie pomóc, bo im szybciej zaczniesz działać, tym szybciej staniesz się szczęśliwszym człowiekiem.