Kiedy dziecku potrzebny jest psycholog?

Pod koniec 2021 roku opublikowane zostały wyniki badań zleconych przez Rzecznika Praw Dziecka, z których wynika, że nawet co siódme dziecko w Polsce odczuwa niezadowolenie ze swojego życia w stopniu zagrażającym jego zdrowiu psychicznemu. Wielu nazwałoby to nastoletnim buntem czy wymyślonym problemem, który po prostu z czasem zniknie. My to nazywamy trudnością, przez które dziecko musi przejść — a to, jakie otrzyma przy tym wsparcie, rzutować będzie na postrzeganie przez niego rzeczywistości w przyszłości.

Psycholog dziecięcy: od niemowlaka do starszaka

Nie twierdzimy, że dziecko musi uczęszczać na jakieś specjalne terapie, ale liczy się przede wszystkim świadomość. A niestety wielu rodzicom trudno jest przyjąć informację o tym, że ich pociecha lub oni sami potrzebują pomocy. Zobacz, jak rozpoznać problemy natury psychicznej u dzieci w konkretnym wieku.

Niemowlęta

Czy wiedziałeś/aś, że konsultacje psychologiczne można przeprowadzać już w przypadku niemowląt? To okres największego rozwoju dziecka w sferze intelektualnej, emocjonalnej, fizycznej oraz psychicznej. Ale spokojnie — dajcie sobie czas do 3. miesiąca życia, bo średnio tyle czasu potrzeba, by dziecko się zaadaptowało do nowych warunków. Może być więc niespokojne.

Kiedy warto udać się do psychologa?

• Nadmierne rozdrażnienie objawiające się częstym płaczem.
• Trudności ze skupieniem się na zabawie/osobie, rozbiegany wzrok.
• Problemy z zasypianiem z powodu nadmiernej aktywności.
• Nerwowe zachowania podczas karmienia piersią w spokojnych warunkach.
• Potrzeba ciągłego ruchu, bujania, noszenia na rękach.
• Nadwrażliwość na różnorakie bodźce objawiająca się płaczem.

Jak wygląda spotkanie z psychologiem?

W przypadku niemowląt spotkania przypominają formę konsultacji. Psycholog obserwuje zachowanie dziecka w różnych warunkach, podczas zabawy, odpoczynku, przebierania, a jeśli to możliwe, także w trakcie karmienia. Specjalista przeprowadzi wywiad na temat sposobów pracy rodziców nad dzieckiem oraz zaproponuje ćwiczenia pozwalające zrelaksować malucha, wyciszyć go lub wręcz przeciwnie, czymś zainteresować. To też czas, w którym możesz zadać nurtujące Cię pytania związane z wychowywaniem dziecka.

Jak przygotować dziecko do spotkania?

Spotkania z psychologiem powinny być jak najbardziej naturalne, dlatego weź ze sobą po prostu wszystko, co zabierasz na każdy spacer — aby móc w razie czego dziecko przewinąć, przebrać, nakarmić czy zabawić.

Dzieci w wieku przedszkolnym

Wiek przedszkolny to już czas, w którym dziecko zaczyna rozumieć otaczającą go rzeczywistość i reagować na wszelkie zmiany, które są dla niego ważne, jak nowe przedszkole czy rozwód rodziców. Zaczyna też nabywać różne fobie oraz lęki, a co istotne — spędza znaczną ilość czasu poza domem i gronem najbliższych. Tutaj zaczynają być istotne uwagi nauczycieli wychowania przedszkolnego, które niestety w dużej mierze są lekceważone przez rodziców.

Kiedy warto udać się do psychologa?

• Częste bóle głowy, mdłości, zaburzenia snu niewynikające z choroby.
• Lęki lub fobie uniemożliwiające normalne funkcjonowanie.
• Problemy z budowaniem relacji z rówieśnikami i odnajdywaniem się w nowym środowisku — np. strach przed pójściem do przedszkola.
• Doznanie traumatycznego przeżycia — rozwód rodziców, śmierć bliskiej osoby, wypadek samochodowy itp.
• Zbyt emocjonalne traktowanie sytuacji mniej ważnych, rozpamiętywanie ich przez długi czas.
• Zachowania odbiegające od norm, zgłaszane np. przez nauczycieli przedszkola.

Jak wygląda spotkanie z psychologiem?

Spotkanie psychologa z dzieckiem w wieku przedszkolnym opiera się głównie na zabawie. W ten sposób specjalista przekonuje malucha, że jest tu bezpieczny i może poczuć się swobodnie. Kiedy dziecko się bawi, psycholog w odpowiedni sposób zadaje pytania, chcąc w ten sposób poznać Twoją pociechę. Dziecko może być np. poproszone o narysowanie swojej rodziny, tego co lubi lub czego się boi. Ocena psychologiczna oparta jest na zachowaniu podczas trwania całej konsultacji, kiedy to specjalista rozmawia także z rodzicami.

Jak przygotować dziecko do spotkania?

Przede wszystkim dziecko nie powinno odnieść wrażenia, że cokolwiek zrobiło źle lub że coś jest z nim nie tak. Niewskazane jest więc mówienie wprost, w jakim celu idziecie do psychologa. Unikaj sformułowań typu: „Martwimy się o Ciebie” czy „Idziemy, żeby pozbyć się Twojego problemu”. Utwierdź dziecko w przekonaniu, że ono będzie mogło się tam dobrze bawić, w przyjaznej atmosferze, wspólnie z Tobą. Jeśli maluch ma swoje ulubione zabawki lub coś, co wywołuje w nim konkretne emocje, warto zabrać to ze sobą.

Nastolatkowie

To jeden z najtrudniejszych okresów zarówno dla dziecka, jak i jego rodziców. Pojawiają się pierwsze rozterki miłosne, mnóstwo nauki w szkole, towarzystwo z różnych grup społecznych, liczne zainteresowania, a niekiedy nawet pierwsze uzależnienia. Brak odpowiedniego wsparcia może nieść przykre konsekwencje w przyszłości — zrodzi się agresja, nałogi, wycofanie społeczne, depresja.

Kiedy warto udać się do psychologa?

• Nasilenie objawów lękowych (fobii) związanych ze szkołą, jazdą komunikacją miejską, kontaktami społecznymi itp.
• Trudności w relacjach z rówieśnikami, wycofanie, bycie obiektem drwin lub przemocy.
• Problem z akceptacją samego siebie, kompleksy.
• Stany depresyjne, uczucie bezwartościowości, myśli samobójcze.
• Nadmierna agresja, skrajne zaburzenie relacji z rodziną i znajomymi.
• Zauważalne uzależnienie — np. od komputera, energetyków, zakładów bukmacherskich, używek.
• Częste opuszczanie zajęć lekcyjnych, niechęć do szkoły, nagminne kłamanie, kradzież lub wynoszenie cennych przedmiotów z domu.

Jak wygląda spotkanie z psychologiem?

Spotkanie psychologa z nastolatkiem zazwyczaj dzieli się na trzy etapy: rozmowa z rodzicami bez obecności dziecka, rozmowa z nastolatkiem bez obecności rodziców, wspólna rozmowa. Psycholog musi wiedzieć, z jakim problemem boryka się dziecko, kiedy został on po raz pierwszy zauważony, co zdaniem opiekunów mogło mieć na to wpływ, jak dziecko zachowywało się wcześniej. Później psycholog, zapewniając nastolatka, że wszystko, co powie, może pozostać w tajemnicy, dopytuje się o jego spostrzeżenia na temat życia towarzyskiego, rodzinnego czy osobistego. Na końcu następuje podsumowanie i dalsze zalecenia.

Jak przygotować dziecko do spotkania?

Nie jest tajemnicą, że dziecko może nie chcieć zgodzić się na spotkanie z psychologiem. W żadnym wypadku nie można go do tego zmuszać, ale warto zachęcić. Sposobów jest kilka. Przede wszystkim musisz wyjaśnić, kim jest psycholog dziecięcy — że to nie psychiatra, ani osoba, która z góry uznaje dziecko za „nienormalne”. Możesz przytoczyć przykład z zagranicy, gdzie każdy ma swojego psychologa. Być może Twoje dziecko ma idola z tamtych rejonów i wspominał on kiedyś o psychologu? Powiedz mu o tym. Dobrze jest też poinformować, co ta wizyta będzie znaczyła dla Ciebie. Możesz powiedzieć, że jako rodzic chcesz otrzymać dodatkowe wskazówki, a jeśli się zgodzi pójść, to być może ty sam/a także zaczniesz uczęszczać na wizyty. Koniecznie wspomnij swojej pociesze, że to, co powie psychologowi, nie wyjdzie poza gabinet — o temacie rozmowy nie dowiedzą się nawet rodzice (jeśli życiu dziecka nie zagraża niebezpieczeństwo) — i obiecaj, że nie będziesz o nic dopytywać.

Terapie psychologiczne są w Polsce wciąż dość wrażliwym tematem. Nie można ich jednak pomijać, gdyż właśnie przez taki błąd Twoja pociecha może mieć przekreślone udane dzieciństwo i borykać się z trudnościami w dorosłym życiu. Jeśli nie wiesz, czy w Twoim przypadku powinieneś/powinnaś udać się do psychologa, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci również w znalezieniu sposobu na zachęcenie dziecka do spotkania ze specjalistą.

Źródła:

https://brpd.gov.pl/2021/11/05/mlodzi-potrzebuja-pilnej-pomocy-psychologicznej-alarmujace-wyniki-badania-rzecznika-praw-dziecka/ https://brpd.gov.pl/ogolnopolskie-badanie-jakosc-zycia-dzieci-i-mlodziezy/